Twoja wyszukiwarka
F-22 Raptor (ang. ptak drapieżny) – amerykański myśliwiec przewagi powietrznej. Wykonany w technologii stealth, został zaprojektowany głównie do walki z lotnictwem ZSRR, posiada jednak uzbrojenie pozwalające na atakowanie celów naziemnych, prowadzenie wojny elektronicznej i nasłuchu elektronicznego. Podczas długiego procesu rozwojowego samolot nosił oznaczenie YF-22, następnie przez trzyletni okres poprzedzający wprowadzenie do służby Sił Powietrznych Stanów Zjednoczonych F/A-22, by ostatecznie przyjąć nazwę F-22A. Głównym wytwórcą jest koncern Lockheed Martin, odpowiedzialny za konstrukcję płatowca, uzbrojenie oraz końcowy montaż samolotu. Firma Boeing Integrated Defense Systems dostarcza natomiast skrzydła, tylną część kadłuba oraz awionikę.
W drugiej połowie lat osiemdziesiątych XX wieku sowieckie samoloty MiG-29 i Su-27 demonstrowały wyjątkową manewrowość i osiągi. W połączeniu ze znacznym wzmocnieniem sowieckiej obrony powietrznej stwarzało to śmiertelne zagrożenie dla samolotów F-15 w warunkach ewentualnego konfliktu. W tej sytuacji, w ramach programu Advanced Tactical Fighter, uwaga konstruktorów amerykańskich skupiona była na opracowaniu samolotu mogącego skutecznie zastąpić samolot F-15.
W 1981 r. Siły Powietrzne USA określiły wymagania dla nowego Zaawansowanego Myśliwca Taktycznego, jako nowego samolotu wywalczania przewagi powietrznej. Samolot ten powinien być zbudowany w oparciu o nowe technologie – materiały kompozytowe, lekkie stopy, zaawansowane systemy kontroli lotu, technologię stealth oraz charakteryzować się większą siłą ciągu. We wrześniu 1985 r. siły powietrzne przesłały do wielu producentów wymagania techniczne dla nowego samolotu. Po przeglądzie wstępnych propozycji, 31 grudnia 1986 r., Siły Powietrzne USA zawarły dwa kontrakty na 691 milionów każdy, na budowę dwóch prototypów. Kontrakty przyznano zespołom Northrop-McDonnell Douglas' YF-23 oraz Lockheed-Boeing-General Dynamics YF-22. W przeciwieństwie do od początku projektowanych z akcentem na właściwości stealth konstrukcji F-117A oraz B-2, prototypy nowych maszyn myśliwskich miały być skoncentrowane w pierwszej kolejności na zwrotności oraz łatwości osiągania prędkości naddźwiękowej.
Pomimo że F-22 został oparty na konstrukcji prototypu YF-22, istnieją dostrzegalne różnice między dwiema maszynami, przede wszystkim przemieszczenie kokpitu i zmiany strukturalne. Myśliwce są czasami mylone na zdjęciach, kiedy ujęcie pod kątem uniemożliwia dostrzeżenie różnic. Pierwotnie prototyp otrzymał od producenta nieoficjalną nazwę "Lightning II", która obowiązywała aż do połowy lat 90. Przez krótki okres samolot był przezywany też jako "SuperStar" i "Rapier". Ostatecznie nazwę Lightning II otrzymał 7 czerwca 2006 roku myśliwiec wielozadaniowy F-35.
W kwietniu 1991 roku, YF-22 został zwycięzcą konkursu na zaawansowany myśliwiec taktyczny (ATF), gdzie konkurował z prototypem YF-23 Black Widow II zespołu Northrop/McDonnell-Douglas. W 1992 roku, podczas lotu testowego, pierwszy prototyp rozbił się podczas lądowania w Bazie Sił Powietrznych w Kalifornii. Pilot maszyny Tom Morgenfeld nie doznał żadnych obrażeń. Przyczyna wypadku została określona jako błąd oprogramowania sterującego lotem.
Podczas pierwszego pokazu seryjnie produkowanego modelu, który odbył się 9 kwietnia 1997 roku w Georgii, został on formalnie nazwany F-22 "Raptor". Jego pierwszy lot odbył się 7 września 1997 roku.
We wrześniu 2002 roku, władze USAF zmieniły oznaczenie na F/A-22, naśladujące nazwę nadaną F/A-18 Hornet, która podkreślałaby zdolność myśliwca do ataku naziemnego. Powrót do pierwotnego oznaczenia nastąpił 12 grudnia 2005 roku. Trzy dni później F-22A został włączony do czynnej służby.
Pierwszy wyprodukowany egzemplarz został dostarczony do Bazy Sił Powietrznych w Nellis, w stanie Nevada 14 stycznia 2003 roku. Do końca 2004 roku do służby zostało wcielonych 51 F-22 a kolejne 22 sztuki zamówiono. Pierwsza katastrofa seryjnego modelu wydarzyła się 20 grudnia 2004 roku podczas startu. Pilot katapultował się bezpiecznie na moment przed uderzeniem myśliwca o ziemię. Śledztwo wykazało, że krótkotrwała przerwa w zasilaniu podczas wyłączania silnika przed lotem, spowodowała usterkę w systemie kontroli lotu. Dane techniczne, zarejestrowane podczas zdarzenia, posłużyły do wyeliminowania tego problemu w przyszłości. Decyzją dowództwa USAF szczątki maszyny zostały użyte do budowy nowego płatowca.
Siły Powietrzne Stanów Zjednoczonych początkowo planowały zamówić 750 sztuk Zaawansowanego Myśliwca Taktycznego, z produkcją rozpoczynającą się w 1994 roku. W momencie startu programu rozwojowego rozpadł się jednak Związek Radziecki, a F-117 Nighthawk całkowicie zniszczyły obronę powietrzną Iraku. Decyzje o zredukowaniu liczby myśliwców przedstawiają się następująco:
- 648 sztuk od roku 1996
- 442 sztuk od roku 2003
- 339 sztuk
- 277 sztuk
W kwietniu 2006 roku koszt jednego Raptora oszacowano na 361 mln dolarów. Zwiększenie zamówienia o kolejne 100 samolotów spowodowałoby spadek ceny jednego samolotu do 117 mln dolarów, kwota ta malałaby wraz z kolejnymi zamówieniami. Jak dotąd, na badania, rozwój i testowanie zostało wydanych 28 mld dolarów.
F-22 nie jest jednak najdroższym samolotem w historii. Tytuł ten należy się wartemu 2,2 mld dolarów za sztukę B-2 Spirit, którego cena wzrosła wielokrotnie wraz z końcem zimnej wojny. Raptor używa mniej materiałów absorpcyjnych niż B-2 czy F-117 Nighthawk, co ma zredukować koszty eksploatacji myśliwca.
Tak jak miało to miejsce z poprzednimi myśliwcami taktycznymi, ze względu na zakaz nałożony przez prawo federalne, obecnie nie istnieje możliwość eksportu myśliwca. Gdyby nawet taka istniała, niewiele państw sojuszniczych byłoby w stanie sprostać intensywności i kosztom, które niesie utrzymanie programu. Większość obecnych nabywców myśliwców produkowanych przez Stany Zjednoczone jest zainteresowana zakupem wcześniejszych konstrukcji np. F-15 czy F-16 albo oczekuje na wdrożenie do produkcji F-35, który posiada wiele rozwiązań technologicznych użytych w Raptorze. Zainteresowanie zakupem F-22 oficjalnie wyraziła Japonia. Dyrektor Departamentu Azji w Radzie Bezpieczeństwa Narodowego USA potwierdził, że trwają rozmowy na temat sprzedaży, jednakże mimo nacisków ze strony Kongresu Stanów Zjednoczonych Biały Dom odmawia do tej pory sprzedaży tych maszyn Japonii, co stało się bezpośrednią przyczyną rozpoczęcia przez Japonię własnego programu budowy samolotu V generacji.
Na wysoką niewykrywalność samolotu dla radarów składa się szereg czynników: ogólny kształt płatowca, zastosowanie technologii radar absorbent material (RAM), a także zwrócenie uwagi na takie detale jak zawiasy czy kask pilota, który mógłby spowodować odbicie wiązki radarowej. F-22 maskuje swoją emisję fal podczerwonych, tym samym zmniejsza ryzyko wykrycia przez rakiety na podczerwień typu ziemia-powietrze oraz powietrze-powietrze.
Niewidzialność F-22 w mniejszym stopniu opiera się na wymagającej intensywnej konserwacji technologii RAM niż w przypadku poprzednich konstrukcji takich jak F-117. Owe materiały powodowały problemy w projektowaniu z powodu ich podatności na niesprzyjające warunki pogodowe. Inaczej niż B-2, który musi być przechowywany w klimatyzowanych hangarach, F-22 może być poddawany naprawom w normalnym hangarze. Co więcej, myśliwiec jest wyposażony w system ostrzegania (nazwany "Signature Assessment System"), reagujący w momencie kiedy w wyniku normalnej eksploatacji obniża się sygnatura radarowa samolotu do poziomu wymagającego naprawy. Dokładny przekrój radarowy (RCS) Raptora pozostaje tajny.
Użycie dopalaczy może najwyraźniej prowadzić do wykrycia myśliwca, co może być kolejnym powodem nacisku na zastosowanie technologii supercruise.
| F-22 Raptor | |
 | |
| Dane podstawowe | |
| Państwo |  Stany Zjednoczone |
| Producent | Lockheed Martin i Boeing |
| Typ | myśliwiec przewagi powietrznej |
| Załoga | 1 pilot |
| Historia | |
| Data oblotu | 19 listopada 1990 |
| Dane techniczne | |
| Napęd | 2 × Pratt & Whitney F119-PW-100, turbowentylatorowe |
| Ciąg | 155,74 kN z dopalaczem każdy |
| Wymiary | |
| Rozpiętość | 13,56 m |
| Długość | 18,9 m |
| Wysokość | 5,08 m |
| Powierzchnia nośna | 78,04 m² |
| Masa | |
| Własna | 14366 kg |
| Użyteczna | 25107 kg |
| Startowa | 36288 kg |
| Osiągi | |
| Prędkość maks. | >2,25 Ma supercruise: 1,8 Ma |
| Prędkość wznoszenia | niedostępna publicznie |
| Pułap | 20 000 m |
| Zasięg | 3200 km |
| Rozbieg | 380 m |
| Dane operacyjne | |
| Uzbrojenie | |
| Pokładowe 1 × 20mm działko M61 Vulcan w kadłubie, 480 naboi Rakiety powietrze-powietrze 6 × AIM-120 AMRAAM 2 × AIM-9 Sidewinder Rakiety powietrze-ziemia 6 × AIM-120 AMRAAM 2 × AIM-9 Sidewinder oraz jeden z poniższych 2 ×155kg JDAM 2 × WCMD 8 × 113 GBU-39 | |
| Wyposażenie dodatkowe | |
| Radar – (zasięg 200-240 km) przeciwko celom o powierzchni 1m² | |
| Użytkownicy | |
| Stany Zjednoczone (USAF) | |
| Rzuty | |
 | |
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz